Jakie formy umowy są przewidziane przez polskie prawo?

Wiele osób zastanawia się nad tym, czy każda umowa musi być zawierana na piśmie. Niejednokrotnie jesteśmy przy tym zdumieni dowiadując się, że nie ma wcale takiego wymogu formalnego. Istnieją umowy, w przypadku których forma pisemna jest jedyną możliwą do zaakceptowania, w innych wypadkach bowiem nie uznaje się ich za obowiązujące.

Nie brakuje i takich, w których dodatkowo pojawia się wymóg aktu notarialnego jako jedynej ich akceptowalnej formy. Polskie prawo, co do zasady, przewiduje, że forma umowy może być dowolna. Może być to więc nie tylko forma pisemna oraz forma aktu notarialnego, ale również forma ustna.

Umowa może być tez zawierana poprzez czynności konkludentne. W praktyce oznacza to, że dana strona przystępuje do jej wykonywania. Właśnie w taki sposób najczęściej zawierane są umowy przewozu różnorodnymi środkami komunikacji miejskiej. Jeśli wsiadamy do autobusu, zawieramy umowę z przewoźnikiem. Kodeks cywilny precyzuje, że pewne grupy umów obowiązują wyłącznie wówczas, gdy zdecydowaliśmy się na zawarcie ich na piśmie, w innym wypadku bowiem dla prawa nie istnieje. Tak jest choćby w przypadku leasingu oraz poręczenia.

Nie brakuje też umów, które należy zawrzeć na piśmie, choć nawet brak zachowania takiej formy nie oznacza automatycznie, że przestają być one ważne. Umowa nadal obowiązuje, choć strony muszą liczyć się, że będą miały jedynie ograniczone prawa przy próbach dochodzenia swoich racji przed sądem. W sporze nie dopuszcza się zeznań świadków i przesłuchania stron jako dowodów, co w istotny sposób utrudnia ustalenie, jaki był stan faktyczny. Tego rodzaju formę mają choćby umowy o roboty budowlane, a także umowa pożyczki pod warunkiem, że dotyczy ona kwoty, która nie jest wyższa niż 500 PLN. Z największą odpowiedzialnością wiąże się zawieranie tych umów, które do swojej ważności wymagają formy aktu notarialnego. Sporządzenie takiego aktu jest zadaniem notariusza i nikt nie może go w tym wyręczać.

Zawieranie umowy

Osoby zawierające umowy zwykle nie przepadają za nimi mając świadomość tego, jak wysokie mogą być generowane przez nie koszty. Nie można jednak nie docenić tego, że wspomniane umowy gwarantują, że wszystko zostało przeprowadzone zgodnie z literą prawa.

Wśród umów, które wymagają formy aktu notarialnego wymienia się: umowę sprzedaży nieruchomości, umowę darowizny (choć mamy do czynienia z zasadą, od której istnieją pewne wyjątki), umowę ustanowienia użytkowania wieczystego, umowę spółki partnerskiej i komandytowej, umowę ustanowienia odrębnej własności lokalu, umowę spółki komandytowo-akcyjnej, umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, umowę spółki akcyjnej, a także tak zwane małżeńskie umowy majątkowe. Jeśli jedna ze stron będzie chciała zerwać taką umowę w innej formie niż akt notarialny, umowa taka automatycznie przestanie być ważna. Szczególnym rodzajem umów są umowy z podpisem notarialnie poświadczonym. W tym przypadku umowa jest samodzielnie spisywana przez podmioty będące jej stronami, a notariusz poświadcza jedynie ich personalia.