Czym są księgi wieczyste?

Najważniejszym zadaniem ksiąg wieczystych jest ustalanie stanu prawnego danej nieruchomości. Od strony formalnej stanowią publiczny rejestr, a ich główną funkcją jest umożliwienie bezpiecznego i pewnego działania rynku nieruchomości na większą skalę.

Dzięki nim mamy możliwość uzyskania wiarygodnych i pewnych informacji odnośnie tego, jak prezentuje się nieruchomość oraz tego, kto i jakie prawa do niej posiada. Księgi wieczyste znajdziemy w specjalnych wydziałach sądów rejonowych. Każdy sąd tego typu prowadzi księgi wieczyste dla swojego obszaru, jaki jest do niego przypisany. W dzisiejszych czasach księgi wieczyste to dokumenty elektroniczne, ale cały czas przechowuje się wszystkie dokumenty tradycyjne, w oparciu o które w księgach wieczystych pojawiły się odpowiednie wpisy. Te akta przechowuje zawsze ten sam sąd, który prowadzi księgi wieczyste.

Od strony prawnej wszystko związane z księgami wieczystymi regulowane jest przez ustawę o księgach wieczystych i hipotece z 1982 roku wraz z późniejszymi zmianami oraz przez rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 2001 roku, który zarządza sposobami prowadzenia ksiąg wieczystych i związanymi z nimi dokumentami.

Najważniejsze zasady dotyczące ksiąg wieczystych to:

I. Jawność ksiąg wieczystych

Zasada ta mówi, że wpisy do ksiąg wieczystych dostępne są dla każdej zainteresowanej osoby. Z tego wynika założenie, że osoba podejmująca jakieś działania wobec nieruchomości zna jej stan prawny i nie może się uchylać od odpowiedzialności, jeśli stan prawny nieruchomości będzie dla niej obciążeniem.

II. Domniemanie prawdziwości

Wszystkie dane ujawnione w księgach wieczystych są co do zasady prawdziwe. Jeśli ktoś uważa, że zapis w księdze wieczystej nie jest zgodny ze stanem rzeczywistym, musi to udowodnić przed sądem.

III. Rękojmia wiary publicznej

Ta skomplikowanie brzmiąca zasada mówi, że osoba zapisana w księdze wieczystej jako właściciel nieruchomości może ją zbyć i nawet jeśli nie była realnie właścicielem, nabywca jest teraz nowym właścicielem nieruchomości.